Εκτός από μια τετραλογία του Μισίμα, δεν είχα διαβάσει κάτι της ιαπωνικής λογοτεχνίας, οπότε προ αδιευκρινίστου χρόνου, προμηθεύτηκα το "Kafka on the shore" του Murakami, έτσι στην τύχη, για να δω τι περίπου γράφουν σ' αυτά τα μακρινά μέρη. Αναζητώντας πρόχειρα στο δίκτυο, δε βρήκα ελληνική μετάφραση, όπως κάποιων προηγούμενων βιβλίων του, μερικά των οποίων άρεσαν σε βιβλιόφιλους ιστολόγους. Κριτικοί μεγάλων εφημερίδων το επαίνεσαν, είχε και κάποιες διακρίσεις απ' το σύστημα βραβείων. Εδώ π.χ. διάβασε τη θετική κριτική του Updike.Πρόκειται για δυο παράλληλες ιστορίες που τρέχουν εναλλάξ ανά κεφάλαιο για να διασταυρωθούν στο τέλος του κειμένου. Στην πρώτη, ο δεκαπεντάχρονος Κάφκα κάνει ένα ταξίδι αναζήτησης ή μύησης, ακολουθώντας το οιδιπόδειο σχήμα. Παράλληλα κινείται ο ηλικιωμένος κύριος Νακάτα, με πρόβλημα νοητικής υστέρησης εξαιτίας ενός περίεργου ατυχήματος στη διάρκεια του πολέμου. Κι αυτός έχει ένα καθήκον να επιτελέσει, έναν προορισμό να φθάσει.
Δεν είναι το μόνο ζεύγος οι κύριοι ήρωες -όλοι κινούνται σε ζεύγη, συνοψίζοντας σχεδόν όλο το εύρος των ανθρώπινων σχέσεων. Πώς αλλιώς θα γέμιζαν 615 σελίδες; Αυτό το ζευγολατειό πιθανολογώ ότι είναι εγελιανής έμπνευσης, το κλειδί μας το δίνει ο ίδιος ο συγγραφέας. Για να ακριβολογώ μας δίνει όλα τα κλειδιά με μεταμοντέρνα γενναιοδωρία -για να μη ξεχνάμε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα μυθιστόρημα. Σε κάποια φάση μπαίνει στο παιχνίδι μια πέτρα, και ο Colonel Sanders, ενσάρκωση της διαφημιστικής περσόνας των Κεντάκι φράιντ τσίκεν, μας πληροφορεί ότι η πέτρα είναι αναγκαία για να προχωρήσει ο μύθος. Οι πότες δεν θα μείνουν δυσαρεστημένοι: εμφανίζεται και ο τζώνυ γουόκερ. Επίσης μιλούν γάτες και σκύλοι, βρέχει ψάρια και χέλια, όνειρο και πραγματικότητα διαπλέκονται, ο χρόνος πάει μπρος πίσω, παράλληλες πραγματικότητες και τα σχετικά. Η μουσική είναι παρούσα: Beethoven, Prince, Radiohead, Coltrane (μουσική υπόκρουση στη limbo κατάσταση του Κάφκα είναι το My Favorite Things). Οι ήρωες μαγειρεύουν (σταμάτησα αρκετές φορές την ανάγνωση για να τσιμπήσω κάτι).
Όλ' αυτά περιγράφονται ομαλά, εντός της κενής καθημερινότητας, καμμία σχέση π.χ. με το εκρηκτικό σουρρεαλιστικό σύμπαν του Pynchon. Την ίδια ακριβώς αντιπαραβολή θα έκανα και για τη γλώσσα: απλή και στρωτή, σ' αντίθεση με την πυντσόνεια φαντασμαγορία. Ο Murakami είναι γερή πένα (παλαιά έκφραση που ξανάκουσα μετά από καιρό). Αλλά να, αυτό το σύμπαν διαπλεκόμενων μύθων, ταμπού που καταρρίπτονται, μεταφορών, μεταμοντέρνων τύπων που μας κλείνουν το μάτι, κάποιων ιαπωνικών παραμέτρων που μου διαφεύγουν, υπακούει με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες στο κυρίαρχο μοτίβο του "Ήρωα με τα χίλια πρόσωπα" του Joseph Campbell. Ως μεταμοντέρνος αναγνώστης το διασκέδασα.
Αναρτήσεις
